Hướng dẫn chi tiết chọn kem chống nắng cho da nhạy cảm

Chống nắng đã, đang và sẽ luôn luôn là bước quan trọng nhất trong quy trình chăm sóc da, nhằm bảo vệ cho làn da khỏi những tác động có hại của tia UV từ nhẹ như rám nắng đến nặng như bỏng nắng, lão hóa hay nguy hiểm như ung thư da. Tuy nhiên, các thành phần chống nắng lại dễ gây kích ứng và nổi mụn nếu các làn da nhạy cảm không biết cách chọn sản phẩm phù hợp. Mình đã nhận được nhiều tin nhắn của nhiều độc giả cần tư vấn về loại kem chống nắng phù hợp với da nhạy cảm. Vì vậy, hôm nay mình sẽ đi thật tỉ mỉ từng vấn đề nhé.

Hướng dẫn chi tiết chọn kem chống nắng cho da nhạy cảm

Sự thực về các phản ứng kích ứng và dị ứng đối với các hoạt chất chống nắng

Phản ứng kích ứng

Các loại kem chống nắng cũng có thể gây ra phản ứng kích ứng, thường được thể hiện bởi cảm giác chủ quan như nóng và châm chích, và hiện tượng này có thể gây ra những niềm tin sai lầm rằng dị ứng phổ biến khi sử dụng kem chống nắng. Những phản ứng kích ứng với kem chống nắng thường xuyên xuất hiện ở những người có làn da nhạy cảm loại 3. Tình trạng này, theo một nghiên cứu dịch tễ dựa trên bài kiểm tra tự đánh giá, đã được tìm thấy ở 58% phụ nữ và 38% nam giới.

Phản ứng dị ứng

Phản ứng dị ứng do nhạy cảm với thành phần chống nắng là tương đối hiếm mặc dù việc sử dụng các sản phẩm chống nắng là vô cùng phổ biến. Dữ liệu toàn cầu về tỷ lệ mắc các chứng dị ứng do hoạt chất chống nắng không có sẵn. Song, các thành phần chống nắng được xem là nguyên nhân của 1% trường hợp viêm da tiếp xúc dị ứng ở Bắc Mỹ và đồng thời được cho là nguyên nhân phổ biến nhất của dị ứng với ánh sáng (photoallergy). Hiểu biết về các cơ chế của sự nhạy cảm đã cho phép phát triển các phương pháp để thử nghiệm một cách chính xác các bệnh nhân nghi ngờ bị dị ứng với các hoạt chất chống nắng. Phản ứng dị ứng thường biểu hiện bởi các vết mẩn đỏ, phát ban và cảm giác ngứa hoặc thậm chí đau đớn.

Hoạt chất chống nắng có thể gây ra phản ứng dị ứng do nhạy cảm trực tiếp (direct sensitization) hoặc nhạy cảm với ánh sáng (photosensitization):

Nhạy cảm trực tiếp: da bị dị ứng với bản thân hoạt chất chống nắng.

Nhạy cảm với ánh sáng: một số làn da bị kích hoạt dị ứng khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hoặc một nguồn khác của tia UV sau khi xịt nước hoa hay bôi kem chống nắng. Một số thuốc uống hay bôi cũng có thể gây ra một phản ứng dị ứng ánh sáng tương tự.

Trong một nhóm bệnh nhân viêm da dị ứng ánh sáng, nguyên nhân các thành phần chống nắng chiếm tỷ lệ nhiều nhất với khoảng 30%. Các chất gây dị ứng với ánh sáng (photoallergen) phổ biến nhất được chứng minh là benzophenone-3, tiếp theo methoxycinnamate octyl, benzophenone-4, mexenone, axit sulfonic phenylbenzimidazole, camphor methylbenziliden và octyl dimethyl PABA.

Trong một nhóm bệnh nhân khác bị nghi ngờ dị ứng ánh sáng, các chất gây dị ứng với ánh sáng phổ biến nhất là benzophenone-3, tiếp theo là isopropyl dibenzoylmethane và methoxydibenzoylmethane butyl.

Chọn sản phẩm chống nắng phù hợp với da nhạy cảm

Trước hết, có nhiều tranh cãi về làn da nhạy cảm. Liệu da mỏng, da dễ kích ứng, da dễ nổi mụn có phải là da kích ứng? Tất cả những loại da này liệu bị nhạy cảm với các thành phần giống nhau, và cách xử lý các loại nhạy cảm này có giống nhau? Có nhiều cách định nghĩa da nhạy cảm, song mình sẽ sử dụng cách phân loại của bác sĩ Leslie Baumann nhé. Da nhạy cảm có 4 loại chính:

Loại 1: Da mụn

Mụn đề cập trong khuôn khổ da nhạy cảm chủ yếu là các loại mụn viêm như mụn trứng cá, mụn mủ, mụn nang. Các loại mụn không viêm như mụn đầu đen, mụn đầu trắng không được xem là đối tượng da nhạy cảm.

Một số làn da mụn có thể vẫn hài lòng với các kết cấu kem chống nắng dạng gel, có chứa cồn, vốn tạo cảm giác khô và ít khả năng làm mụn trầm trọng hơn.Những làn da dễ mụn nên tránh những loại chống nắng có kết cấu nhờn (dạng kem) khiến da dễ nổi mụn hơn. Thành phần chống tia UVB ensulizole có kết cấu nhẹ, ít dầu hơn hầu hết những thành phần chống nắng hóa học khác.

Mặc dù vậy, với những ai đang điều trị mụn ngoài da, vốn dễ bị khô sẽ cảm thấy kết cấu dạng gel dễ gây kích ứng cho làn da nhạy cảm của mình, trong trường hợp này, các sản phẩm chống nắng dạng lotion không cồn sẽ đem lại cảm giác dễ chịu hơn. Các thành phần được sử dụng để điều trị mụn thường khiến da nhạy cảm hơn với nắng, vì vậy, bạn nên đầu tư vào loại kem chống nắng phù hợp và bổ sung thêm khẩu trang, mũ để tăng cường bảo vệ cho da.

Loại 2: Da rosacea

Rosacea là bệnh rất phổ biến (10% dân số toàn cầu) và thường ảnh hưởng đến da mặt. Những người da trắng có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn (30-50% người da trắng mắc bệnh) các chủng tộc khác. Rosacea thường tạo ra những vết màu đỏ, thậm chí mụn đỏ hay mụn mủ. Bệnh làm da trở nên đỏ ở các vùng mũi, cằm, má và trán. Lâu ngày, da sẽ trở nên đỏ nhiều hơn và các mạch máu cũng có thể nhìn thấy rõ hơn.

Những hoạt chất chống nắng ít gây phản ứng với da nhất là những thành phần chống nắng vật lý (Titanium Dioxide và Zinc Oxide) cũng như salicylates and ecamsule. Rosacea nên tránh những kem chống nắng chứa cồn, tránh các cản phẩm chứa chất bản quản và chất tạo mùi, cũng như các sản phẩm có chứa các thành phần chống nắng dễ gây dị ứng nêu trên.

Loại 3: Da nóng và châm chích

Châm chích thường xuất hiện ở khu vực gò má hoặc hai bên cánh mũi. Cảm giác châm chích gây ra mật độ cao của các tuyến mồ hôi và nang tóc, và một mạng lưới phức tạp của các dây thần kinh cảm giác. Phản ứng châm chích chưa được tìm hiểu rõ. Ví dụ, một người bị châm chích với benzoic acid có thể sẽ không bị châm chích với azelaic acid.

Hãy chú ý những thành phần có khả năng xuất hiện trong kem chống nắng:

Loại 4: Viêm da tiếp xúc

Viêm da tiếp xúc là một loại viêm da. Nó là kết quả từ việc tiếp xúc với chất gây dị ứng (viêm da tiếp xúc dị ứng) hoặc các chất kích thích (viêm da tiếp xúc kích ứng). Viêm da tiếp xúc do dị ứng ánh sáng xảy ra khi các chất gây dị ứng hoặc kích ứng được kích hoạt bởi ánh sáng mặt trời.

Những hoạt chất chống nắng ít gây phản ứng với da nhất là những thành phần chống nắng vật lý (Titanium Dioxide và Zinc Oxide) cũng như salicylates and ecamsule.

Các làn da bị viêm da cho dị ứng ánh sáng nên tránh các chất gây dị ứng với ánh sáng (photoallergen) phổ biến nhất được chứng minh là benzophenone-3, tiếp theo methoxycinnamate octyl, benzophenone-4, mexenone, axit sulfonic phenylbenzimidazole, camphor methylbenziliden và octyl dimethyl PABA.

Các làn da bị viêm da do nhạy cảm trực tiếp nên tránh các thành phần dễ gây dị ứng như các chất tạo mùi, các chiết xuất thảo dược, tinh dầu dễ gây dị ứng quế, ngọc lan, hoa nhài, tràm trà, đàn hương. Nếu nghi ngờ bản thân bị dị ứng với các hoạt chất chống nắng, hãy tìm đến bác sĩ để tìm hiểu sản phẩm phù hợp với bạn.

Một số sản phẩm kem chống nắng phù hợp với da nhạy cảm