Băng vệ sinh, tampon hay cốc nguyệt san, bác sĩ phụ khoa nói gì?

Dạo gần đây, một trong những sản phẩm phụ nữ được nhắc đến rất nhiều trên các diễn đàn và các group làm đẹp là cốc nguyệt san (menstrual cup hay còn gọi là mooncup). Đây được coi là một sự thay thế tuyệt vời cho tampon và một lựa chọn thú vị so với băng vệ sinh thông thường, đủ sạch sẽ để cân nhắc sử dụng lâu dài so với quần vệ sinh tái sử dụng (một concept khiến tôi liên tưởng lại thời kỳ dùng tả lót khi chưa có băng vệ sinh), không quá rẻ để lo lắng về chất lượng hay an toàn sức khỏe, nhưng vẫn kinh tế nếu so với băng vệ sinh thông thường.

Thực ra thì cốc nguyệt san không phải là một sản phẩm mới trên thế giới, nếu tìm hiểu về sản phẩm này, bạn hẳn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng cốc nguyệt san được phát minh cùng thời với tampon, vào những năm 1930s (!!!), nhưng phải đến dạo gần đây mới bắt đầu được quan tâm và chú ý ở Việt Nam. Hẳn là nghe những lời quảng cáo cũng như review của nhiều người dùng, bạn sẽ đang rất tò mò muốn thử. Bản thân tôi sau khi thử dùng một kỳ kinh nguyệt thì cũng thấy háo hức và quyết định sẽ tiếp tục sử dụng thêm một thời gian nữa (tôi chắc chắn bạn sẽ như tôi, vì ít nhất thì khi bỏ ra 500-700k cho 1 chiếc cốc nguyệt san, bạn không muốn dùng một vài lần rồi bỏ, đúng không nào?). Bài viết này, tôi tham dẫn ý kiến của các bác sĩ sản, phụ khoa cũng như các nguồn tài liệu đáng tin cây trên mạng như www.healthywomen.org, www.healthcleverlandclinic.org bên cạnh ý kiến cá nhân như một beauty editor của Happy Skin. Quyền quyết định vẫn là của bạn, nhưng hi vọng với đầy đủ thông tin bạn sẽ dễ dàng lựa chọn sản phẩm phù hợp với mình.

Băng vệ sinh

Băng vệ sinh (BVS) là một trong những dạng thức vệ sinh dành cho phụ nữ lâu đời nhất và vẫn được sử dụng rộng rãi ngày nay.

Ưu điểm của băng vệ sinh rất rõ ràng, đa dạng về chủng loại, chất liệu – mặt bông cho da nhạy cảm, mặt lưới khô thoáng thấm hút tốt, chiều dài, cấu tạo. Giải thích cho sự phổ biến của BVS, Bác sĩ phụ khoa Nguyễn T. Hằng nhận định, “ở Việt Nam, BVS rẻ nhất, dễ mua nhất, công ty sản xuất được trong nước, nên phù hợp với phần đông phụ nữ Việt. Không như các nước phương Tây phát triển đề cao tính tiện lời tuyệt đối khi vận động thể chất và khả năng giải phóng vùng kín, khi khảo sát người tiêu dùng Việt Nam thì nhiều người cho rằng BVS tiện dụng nhất. Việc tới kì kinh là bất chợt, nên người ta thường dùng BVS vì có thể dễ tìm thấy ở bất cứ tạp hoá nào. Hơn nữa tâm lí phụ nữ Việt Nam nói chung thường không muốn thay đổi.”

Một ưu điểm khác so với tampon là BVS có thể sử dụng giữa các kỳ kinh nguyệt, với dạng thức hàng ngày.

Nhược điểm của BVS truyền thống cũng không phải ít:

Không thân thiện với môi trường: trung bình một năm 01 phụ nữ sẽ thải ra môi trường gần 350 miếng BVS (gần 35 gói BVS) và đòi hỏi lượng cây để sản xuất giấy, bông cho một lượng tương tự, so với việc mua 01 cốc nguyệt san sử dụng nguyên năm.

Không thuận tiện cho các hoạt động thể chất: đặc biệt là các bộ môn thể thao dưới nước.

Dễ gây ngứa, kích ứng, viêm nhiễm, mùi: khi máu tiếp xúc với không khí sẽ tạo mùi, độ ẩm trên bề mặt BVS và việc không thay rửa thường xuyên sẽ là môi trường cho vi khuẩn phát triển, chưa kể chất liệu hay mùi hương của BVS có thể khiến da nhạy cảm bị kích ứng hay ngứa ngáy.

Không thể bảo vệ tuyệt đối những ngày nhiều hoặc khi đi ngủ: dù rằng có BVS ban đêm dài hơn hay những BVS dành cho những ngày nhiều với khả năng thấm hút nhiều hơn nhưng vẫn không thể đảm bảo bạn không bị trào hay dây ra ngoài. Nhiều người thường khắc phục điều này bằng việc dùng kết hợp tampon hoặc cốc nguyệt san trong kỳ kinh nguyệt.

Cốc nguyệt san (menstrual cup)

Cốc nguyệt san đã xuất hiện từ những năm 1930s, cùng với tampon nhưng mức độ phổ biến không bằng. Đến năm 2014, một dự án của Kickstarter huy động được hơn 325,000 USD cho một phiên bản mới có thể xếp gập lại được, kèm hộp đựng của cốc nguyệt san, thu hút thêm sự quan tâm của cư dân mạng. Trong trường hợp bạn vẫn chưa biết cốc nguyệt san là gì, định nghĩa đơn giản thì đây là một loại cốc có chất liệu mềm linh hoạt, được thiết kế đặt trong âm đạo để “hứng” kinh nguyệt, thay vì thấm hút như tampon hay BVS.

Có 2 loại cốc nguyệt san: loại dùng một lần (bên phải) và loại tái sử dụng (bên trái) thường có hình dạng giống quả chuông, làm bằng chất liệu latex (cao su) hoặc silicone, có thể làm sạch sau mỗi lần dùng và tái sử dụng. Đối với những người nhạy cảm với thành phần cao su hay dễ viêm nhiễm thì nên mua loại 100% silicone.

Ưu điểm của cốc nguyệt san khá nhiều, bao gồm:

Chi phí thấp hơn và ít chất thải, nhiều loại cốc được thiết kế để sử dụng hàng năm nếu bảo quản đúng cách, sẽ là một bài toán kinh tế và thân thiện hơn với môi trường. Tuy nhiên, BS Hằng cũng cảnh báo Với chất liệu như vậy, dù có thể sử dụng được 10 năm, nhưng trong 10 năm ấy chất liệu cốc có thể bị môi trường tác động hoặc do sử dụng không hoàn toàn đúng cách, gây biến chất mà mắt người không thể nhìn thấy.

Ít tạo mùi hôi do máu hoàn toàn được hứng bên trong âm đạo và không tiếp xúc với không khí, tạo cảm giác thoải mái cho người dùng.

Đảm bảo độ cân bằng pH cho vùng âm đạo và các vi khuẩn có lợi. Không như tampon, thấm hút không chỉ máu mà tất cả dung dịch vùng âm đạo, có thể ảnh hưởng đến cân bằng pH và môi trường tự nhiên vùng âm đạo.

An toàn hơn, tiết kiệm thời gian hơn. Một nghiên cứu cho thấy trung bình, phụ nữ dùng cốc nguyệt san phải vệ sinh và thay cốc ít hơn 2.8 lần so với tần suất sử dụng tampon hay BVS. Và tỉ lệ bị tràn, dây ra ngoài cũng thấp hơn 0.5 lần. Điều này tương ứng với việc bạn có thêm nhiều thời gian giữa các lần thay/kiểm tra vệ sinh. Nếu tampon cần thay cứ mỗi 4-8 giờ thì cốc nguyệt san có thể sử dụng lên đến 12 giờ, tất nhiên còn tùy thuộc vào từng người và thời điểm khác nhau. Trên kinh nghiệm thực tế, với những ngày đầu tôi phải vệ sinh cốc sau 2-3h, những ngày sau đó, sau 6 tiếng sử dụng cốc mới chỉ đầy một nửa.

Phù hợp với các hoạt động thể chất, cực kỳ thoải mái dễ chịu: nếu không nói là sau 3 tiếng sử dụng, tôi đã hoàn toàn quên khuấy mình đang ở giữa gì kinh nguyệt. Vùng kín rất thoáng, nhẹ nhàng, không hề có cảm giác đau, ngứa, khô rát.

Thoải mái pipi, boo boo mà không lo bị rớt ra ngòai.

Rất ít khả năng viêm nhiễm: không như tampon với rủi ro làm khô rát vùng âm đạo do khả năng siêu thấm hút, gây viêm tiết niệu, thậm chí còn có nguy cơ hội chứng sốc nhiễm độc dù hiếm gặp (TSS), cốc nguyệt san không làm khô âm đạo, chất liệu silicone cũng được cho rằng an toàn, không lây lan vi khuẩn. Cốc nguyệt san không chứa hóa chất, chất tẩy rửa hay sợi, vải có thể dẫn đến kích ứng vùng trong âm đạo.

Đó là về lý thuyết, trên thực tế bác sĩ Vũ Thị Thanh Dung, khoa sản phụ khoa bệnh viện FV vẫn cảnh báo một số nguy cơ cần đề phòng vì tuy chất liệu làm cốc nguyệt san có thể đủ tốt, kháng khuẩn nhưng “việc sử dụng tay đặt vào, lấy ra liên tục, tiếp xúc trực tiếp với vùng âm đạo mới là nguy cơ cao làm cho viêm nhiễm, chưa kể việc bảo quản, vệ sinh cốc nguyệt san có thật sự đúng cách hay không”. Vì vậy nếu muốn sử dụng cốc nguyệt san, người dùng phải tuyệt đối rửa sạch tay trước khi thực hiện thao tác và đọc kỹ hướng dẫn vệ sinh, bảo quản cốc.

Tuy nhiên, không phải là cốc nguyệt san không có những nhược điểm của mình:

Vẫn có khả năng gây ngứa ngáy, khó chịu, dù rằng bạn càng dùng quen thì sẽ càng bớt vấn đề. Điều quan trọng là bạn cần nhớ rửa sạch tay trước khi nhét/lấy cốc ra, rửa sạch cốc mỗi lần sử dụng và lấy cốc ra ít nhất 2-3 lần/ngày.

Có khả năng “mất tiền” nếu mua loại không phù hợp: đây chính là kinh nghiệm xương máu lần đầu dùng của tôi, chủ quan không chọn size cẩn thận, cuối cùng mua nhầm loại cốc có size nhỏ hơn và kết quả là kinh nguyệt bị dây ra dù kỹ thuật lấy, nhét đã đúng cách. Vì vậy điều đầu tiên cần làm là đọc kỹ các hướng dẫn chọn mua sản phẩm trước khi bắt đầu.

Lỉnh kỉnh hơn mỗi lần thay/vệ sinh: một trong những nhược điểm của cốc nguyệt san là việc làm sạch và thay cốc có thể khá lỉnh kỉnh, rắc rối. Thử hình dung mỗi lần lấy cốc ra, bạn phải ngồi hoặc ngồi xổm, dùng cơ sàn chậu đẩy cốc xuống thấp rồi dùng tay tìm và túm lấy cuống cốc, đáy cốc rồi kéo zigzag ra ngoài. Hầu hết phụ nữ sau một thời gian sử dụng sẽ tìm ra cách xử lý sao không “nhầy nhụa” và dính dớp, tuy vậy việc làm quen cũng mất thời gian và việc rửa sạch cốc nguyệt san ở nơi công cộng cũng khá là bất tiện.

Khó sử dụng đối với một số người: với những cô gái trẻ hoặc “nhát tay” thì việc sử dụng những lần đầu sẽ hơi bất tiện vì có thể phải chỉnh tới chỉnh lui hoặc việc lấy ra có phần lóng ngóng.

Phải làm sạch và bảo quản sau mỗi lần sử dụng cũng khi sau một kỳ kinh nguyệt.

Rách màng trinh: Ở những người Phương Đông, đây cũng vẫn là vấn đề nên được cân nhắc. Dẫu biết rằng quan niệm ngày nay đã thoáng hơn rất nhiều, không gò ép người con gái phải giữ gìn màng trinh bằng mọi giá trước khi lấy chồng, nhưng nếu bạn không sẵn sàng và vẫn muốn theo nếp truyền thống thì hoàn toàn dễ hiểu.

Bạn không nên dùng cốc nguyệt san trong những trường hợp sau

Ngoài những lưu ý trên, trong những trường hợp cụ thể sau, bạn không nên dùng cốc nguyệt san

– Đang đặt vòng tránh thai

– Vừa sinh con, phá thai, sảy thai hoặc thực hiện phẫu thuật và được bác sĩ chỉ định không sử dụng

– Không muốn bị rách màng trinh

– Không thích phải tiếp xúc với máu, dù không nhiều. Hay không đủ “dũng khí” để sử dụng một sản phẩm đã từng dính máu

– Không thích phải thử nghiệm những thứ mới, lạ, mà đã hài lòng với sản phẩm hiện có (BVS hoặc tampon)

– Xem chuyện kinh nguyệt là vặt vãnh, không cần đầu tư quá nhiều ngay một lúc

Tampon là dạng thức kết hợp giữa BVS và cốc nguyệt san, được đưa vào bên trong âm đạo, nhưng để thấm hút kinh nguyệt và được lấy ra bằng sợ dây lòng thong ở cuối tampon.

Xét về ưu điểm thì giống như cốc nguyệt san, Tampon tiện lợi, phù hợp với những người hay vận động, đặc biệt là thể thao dưới nước, giá thành có thể chấp nhận được.

Tuy nhiên tampon có khá nhiều nhược điểm, như: Thiên về hút thấm hơn, nếu ra máu nhiều thì phải thay thường xuyên, vì tampon để lâu trong âm đạo sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn tích tụ gây bệnh. Khác với BVS thường – chỉ tiếp xúc ở bề mặt da, tampon tiếp xúc trực tiếp tới vùng bên trong âm đạo, nếu không may người sử dụng dị ứng với thành phần nguyên liệu, thì phản ứng sẽ nặng hơn, điều trị sẽ khó khăn hơn.

Ngoài ra, nếu không sử dụng khéo sẽ gây rách màng trinh. Không sử dụng khéo sẽ làm đứt dây kéo tampon, khiến tampon bị kẹt bên trong, phải nhờ tới sự giúp đỡ của y bác sĩ.

Nếu người dùng không ra nhiều máu thì hút khô dịch nhờn âm đạo gây khô bên trong âm đạo, dẫn đến bị viêm tiết niệu.

Nói tóm lại đối với việc lựa chọn sản phẩm nào cho “bé gái” mỗi kỳ kinh nguyệt, các bạn nên cân nhắc theo sở thích và nhu cầu của cá nhân. Riêng đối với công cụ hàng ngày, các bác sĩ sản, phụ khoa đều khuyên dùng BVS daily, thay vì 2 sản phẩm còn lại.

Chính thức mở bán Beauty Box PHIÊN BẢN GIỚI HẠN Emmié by Happy Skin x Lincup trị giá 1,558,000VNĐ GIÁ CHỈ CÒN 845.000VNĐ — 46% OFF chỉ từ 20/6 đến 1/7 !

Nhanh tay đặt mua ngay tại: bit.ly/2Ksinxk

• www.emmie.vn
• www.lintimate.com.vn