Đừng đổ thừa mụn nội tiết nếu không có 4 đặc điểm này

Mụn nội tiết là gì? Làm thế nào để nhận dạng mụn nội tiết? Điều trị ra sao để loại bỏ tận gốc? Hãy cùng Happy Skin đi tìm câu trả lời trong bài viết sau nhé!

Mụn nội tiết là gì?

Hiểu một cách đơn giản, mụn nội tiết là khi các Hormone trong cơ thể thay đổi một cách đột ngột sẽ kích thích tuyến bã nhờn hoạt động vô cùng mạnh mẽ, gây bít tắc lỗ chân lông. Khi bị vi khuẩn P.Acnes tấn công sẽ gây viêm sưng và hình thành mụn.

Đa số mọi người thường nghĩ mụn nội tiết chỉ dành cho nữ giới mà không xuất hiện ở nam giới. Tuy nhiên suy nghĩ này là không chính xác đâu nhé! Bởi giống như tên gọi, mụn nội tiết xuất phát từ Hormone, nội tiết chứ không hề liên quan đến giới tính. Vì vậy cả nam và nữ đều có nguy cơ bị loại mụn này. Chẳng qua nữ giới sẽ có nhiều thời điểm sẽ bị rối loạn hormone như tuổi dậy thì, mang thai, tiền mãn kinh,… nên sẽ là đối tượng chính mắc phải mụn nội tiết. Trong khi nam giới thường chỉ bị lên trong giai đoạn dậy thì và sẽ không bị nữa. Nếu sau đó nam giới vẫn bị mụn thì không phải là mụn nội tiết mà do xuất phát từ nguyên nhân khác.

Đặc điểm nhận dạng mụn nội tiết

Thời điểm xuất hiện

Nếu mụn trứng cá thông thường có thể xuất hiện quanh năm với nhiều nguyên nhân khác nhau và không có thời điểm cụ thể thì mụn nội tiết lại chỉ thường xuất hiện vào những mốc thời gian sau:

• Dậy thì.
• Trước kì kinh nguyệt.
• Uống thuốc tránh thai.
• Khi mang thai.
• Độ tuổi tiền mãn kinh.

Vị trí xuất hiện

Mụn nội tiết thường nằm ở các vị trí như:

• Dưới xương gò má.
• Đường quai hàm.
• Vùng xung quanh miệng.

Hình dạng mụn

Mụn nội tiết dạng nhẹ có hình dáng khá giống với mụn trứng cá và mụn đầu đen. Nhưng thông thường mụn nội tiết là mụn bọc có mủ và nằm sâu trong lỗ chân lông, rất mẫn cảm và gây cảm giác đau nhức khi chạm vào.

Quan sát hiệu quả của các phương pháp trị mụn

Nếu bạn sử dụng các sản phẩm bôi dạng đặc trị nhưng mụn không hề thuyên giảm. Hay ngừng/ tiếp tục uống thuốc tránh thai nhưng mụn không được cải thiện, thậm chí còn trầm trọng hơn. Như vậy, thì một trong hai trường hợp này khả năng cao bạn bị mụn do rối loạn nội tiết.

Nguyên nhân gây mụn nội tiết

Nguyên nhân cơ bản hình thành mụn nội tiết là do thay đổi hormone ở bên trong cơ thể. Các hormone liên quan đến mụn trứng cá gồm có: Androgen, Estrogen, Progesterone, Insulin, IGF-1, CRH, ACTH, Melanocortins, Glucocorticoid và Hormone tăng trưởng GH.

Trong đó, Androgen là Hormone liên quan trực tiếp nhất vì kích thích hoạt động của tuyến bã nhờn, đồng thời thay đổi chức năng hoạt động của tế bào da, tạo điều kiện thuận lợi cho mụn phát triển. Bên trong lý do dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai, tiền mãn kinh thì ở những những giai đoạn này, cụ thể là tiền mãn kinh thì Hormone Estrogen sẽ có xu hướng giảm dần. Những giai đoạn còn lại thì lượng Estrogen cũng không ổn định, thậm chí bị thiếu hụt do nhu cầu cơ thể quá lớn. Điều này dẫn tới hàm lượng Androgen tăng cao để bổ sung và cân bằng lại nội tiết tố trong cơ thể. Vô tình làm cho tăng tiết bã nhờn và gây mụn.

Ngoài ra, bệnh buồn trứng đa nang cũng là một trong số nguyên nhân gây ra mụn nội tiết.

Đối với nguyên nhân bên ngoài, mụn nội tiết chủ yếu liên quan tới chế độ ăn uống. Nếu ăn nhiều đồ ngọt, tinh bột thì sẽ làm gia tăng sản xuất Insulin, kích thích Keratin và bã nhờn, cũng như giải phóng Androgen.

Thường xuyên stress, thức khuya, uống nhiều cà phê cũng góp phần gây rối loạn Hormone dễ gây mụn.

Cách điều trị mụn nội tiết

Sản phẩm dạng bôi

Mụn nội tiết trong trường hợp nặng khó có thể điều trị chỉ bằng kem dưỡng thông thường, thậm chí nằm ngoài sự kiểm soát của các sản phẩm chỉ bôi ngoài da. Trong trường hợp nhẹ, bạn có thể tham khảo các loại thuốc bôi có chứa Retinoids. Thành phần này có nguồn gốc từ Vitamin A có đặc tính chống viêm, kháng khuẩn, trị mụn hiệu quả. Bên cạnh đó còn loại bỏ các tế bào chết đã bị sừng hóa, hạn chế bít tắc lỗ chân lông và kích thích quá trình tái tạo da. Retinoids xuất hiện trong nhiều các sản phẩm dạng kem, dạng gel,… rất dễ dàng để tìm mua. Khi sử dụng Retinoids cần lưu ý chống nắng cẩn thận bởi hoạt chất này có khả năng tăng mức độ nhạy cảm của da với ánh nắng.

Sản phẩm uống, thuốc kê đơn và thực phẩm chức năng

Cơ chế hình thành mụn nội tiết từ bên trong nên khi điều trị cần kết hợp cả thuốc bôi và uống. Các sản phẩm dạng uống để điều trị mụn nội tiết sẽ chia thành 2 loại gồm kê đơn và thực phẩm chứng năng.

Thuốc kê đơn

Đối với những thành phần tá dược ở trong thuốc kê đơn sẽ chia làm 4 nhóm chính:

*Nhóm 1: Ức chế Androgen.

– Spironolactone:

Thành phần ức chế Androgen rất nổi tiếng được ứng dụng trong các sản phẩm trị mụn suốt 30 năm qua. Kết quả của một nghiên cứu cho thấy trong số 35 bệnh nhân bị mụn nội tiếng được điều trị bằng Spironolactone (100mg/ngày) thì trong 3 tháng có 24 bệnh nhân giảm mụn rõ rệt, chiếm tỷ lệ gần 86%.

Liều lượng sử dụng Spironolactone thường từ 50-200mg/ ngày và dùng sau khi ăn. Thành phần này đã được chứng minh an toàn khi sử dụng trên nữ giới nhưng với nam giới sẽ có nhiều tác dụng phụ không mong muốn như giảm ham muốn tình dục,… Ngoài ra Spironolactone cũng không được dùng trên phụ nữ mang thai bởi có nguy cơ cao sẽ gây dị tật bẩm sinh.

– Cyproterone Acetate (CPA):

Một trong những loại thuốc ức chế Androgen được phát hiện sớm nhất và nghiên cứu nhiều nhất. Kết quả nghiên cứu cho thấy 188 người sử dụng CPA ở liều 50-100mg/ ngày từ ngày 1-10 của chu kỳ kinh nguyệt thì có đến 143 người được cải thiện mụn nội tiết. Tuy nhiên, có điều mà nhà Happy Skin muốn lưu ý các bạn là tất cả những sản phẩm này được gọi là sản phẩm kê đơn vì cần dùng theo chỉ định của bác sĩ. Nếu không CPA có thể gây ra một số phản ứng phụ rất nguy hiểm như buồn nôn, đau dạ dày, nhiễm độc gan, tức ngực.

– Flutamide:

Flutamide là loại thuốc thường được dùng để điều trị chứng rụng tóc, rậm lông, ung thư tuyến tiền liệt và mụn trứng cá. Liều lượng dùng Flutamide để trị mụn nội tiết thường dao động 62,5-500mg/ ngày tùy từng tình trạng cụ thể.

Cũng giống như các thuốc điều trị khác, Flutamide cũng không an toàn 100%. Mặc dù không cao nhưng vẫn có nguy cơ gây các tác dụng phụ như đau ngực, khó chịu dạ dày và giảm ham muốn tình dục.

*Nhóm 2: Tác động lên sản xuất Androgen thượng thận.

Một nghiên cứu chỉ ra rằng nếu sử dụng Prednisone ở liều lượng thấp, khoảng 2,5-5mg hoặc Dexamethasone ở liều khoảng 0,25-0,75mg 1 lần trước khi ngủ sẽ giúp chống lại sản xuất Androgen thượng thận. Đồng thời, còn ức chế được sự hình thành Androgen hiệu quả.

Tuy nhiên, nếu dùng lâu dài sẽ gây loãng xương và tăng lượng đường trong máu, nên các bác sĩ khuyên không nên dùng quá 6 tháng.

*Nhóm 3: Phong tỏa Androgen buồng trứng.

Trong nhóm số 3, loại thuốc được dùng nhiều nhất là thuốc tránh thai. Điều này chắc không còn quá xa lạ bởi thuốc tránh thai đã được coi là một biện pháp để trị mụn hiệu quả đối với nhiều người. Đặc biệt là khi sử dụng đủ các loại sản phẩm dạng bôi và dạng xuống nhưng không mang lại kết quả như mong đợi.

Tác dụng của thuốc tránh thai trong điều trị mụn đã được khoa học chứng minh. Sở dĩ trị được mụn do trong loại thuốc này chứa đồng thời cả Estrogen và Progesterone sẽ làm giảm lượng Androgen ở trong cơ thể. Nhờ đó hạn chế tiết dầu và tình trạng mụn được cải thiện rõ rệt.

Mặc dù thuốc tránh thai trị mụn hiệu quả nhưng các bạn không nên lạm dụng, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Lý do bởi loại thuốc này vẫn có một số tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt, đau đầu, mắc bệnh về gan thận, thậm chí còn có thể bị trầm cảm.

*Nhóm 4: Kích thích Insulin

Insulin cũng là một loại Hormone với chứng năng chính là chuyển hóa đường thành năng lượng và lưu giữ vị trí khác nhau ở cơ thể. Ngoài ra, còn giúp cân bằng lượng đường huyết trong máu, cũng như duy trì lượng đường huyết ở mức độ ổn định. Tuy nhiên, nếu chúng ta nạp quá nhiều đường/ tinh bột sẽ kích thích sản sinh nhiều Insulin, từ đó tăng sản xuất Androgen ở tuyến thượng thận và buồng trứng. Điều này sẽ gây ra tình trạng tăng tiết bã nhờn và gây mụn nội tiết.

Việc dùng thuốc kích thích Insulin sẽ bổ sung thêm một lượng Insulin vừa đủ trong cơ thể và làm chậm cảm giác đói trong dạ dày. Trong nhóm này loại thuốc được sử dụng nhiều nhất là Metformin với liều lượng khoảng 500-2000mg/ ngày và cũng không có giới hạn phải dùng trong bao lâu. Nhưng nếu 6 tháng không có kết quả thì nên ngưng sử dụng.

Metformin cũng có tác dụng phụ, ví dụ như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, thiếu máu,… nếu dùng trong thời gian dài. Vì vậy bác sĩ thường kê đơn ở nồng độ thấp nhất rồi mới tăng dần sau vài tuần.

Ngoài các nhóm thành phần kể trên, còn có 1 thành phần nữa cũng có tác dụng trong việc điều trị mụn nội tiết khá quen thuộc là Isotretinoin với sản phẩm được biết đến nhiều nhất là Acnotin. Đây là dạng thuốc kê đơn của Vitamin A với cơ chế điều trị mụn là giảm tiết dầu, giảm kích thước tuyến bã nhờn cũng như tăng cường tái tạo da, tẩy tế bào chết, nhờ đó hỗ trợ trị mụn nội tiết.

Thực phẩm chức năng

Các hoạt chất có trong thực phẩm chức năng tốt cho da mụn có thể kể đến như Vitamin A, ZinC, Selenium, Omega 3 (Dầu cá) hay Omega 6 (Dầu hoa anh thảo),…

Với thực phẩm chức năng điều trị mụn nội tiết trong bài viết này, nhà Happy Skin sẽ gợi ý loại viên uống rất tốt cho da mụn là Dầu hạt lanh và Tảo biển.

– Dầu hạt lanh:

Chứa nhiều Omega 3-6-9 và dồi dào Lignans có khả năng chống oxy hóa và chống lại các gốc tự do. Dù chưa có nghiên cứu nào chứng minh Dầu hạt lanh có thể điều trị mụn nội tiết nhưng nó có thể giảm nồng độ Androgen và hỗ trợ điều trị hội chứng đa nang buồng trứng. Đây là một loại rối loạn nội tiết thường gặp ở phụ nữ trong thời kì sinh sản đã được khoa học chứng minh. Vì vậy việc bổ sung Dầu hạt lanh thông qua đường ăn uống hoặc thực phẩm chức năng cũng sẽ hỗ trợ điều trị những vấn đề về nội tiết từ bên trong.

– Tảo biển:

Mặc dù việc dùng Tảo biển để điều trị mụn chưa được FDA chứng nhận, nhưng Tảo biển có rất nhiều Vitamin E, Vitamin B, Beta-carotene, Kẽm, Đồng, Sắt, Mangan, Gamma Linolenic Acid có thể chống lại gốc tự do. Bên cạnh đó, còn loại bỏ độc tố bao gồm các vi khuẩn gây mụn. Hơn nữa, việc sử dụng Tảo biển sẽ tăng sự trao đổi chất ở trên da, giúp da tái tạo tốt hơn từ đó da sẽ sáng mịn và mềm mượt theo thời gian.

Các liệu pháp ở spa có giúp ích được không?

Như nhà Happy Skin đã phân tích ở bên trên, mụn nội tiết do làm sạch không đúng là chưa hẳn chính xác. Nếu tăng tiết bã nhờn quá nhiều thì vẫn gây tích tụ trong nang lông và khiến bí tắc lỗ chân lông.

Nhưng dù thế nào, chúng ta vẫn cần đảm bảo các sản phẩm làm sạch tốt và dùng đúng cách. Ngoài ra sử dụng thêm ở bên ngoài một số sản phẩm có khả năng kháng khuẩn như Sulfur, Benzoyl Peroxide, Tea Tree Oil (mụn nhẹ), AHA/ BHA, Retinol,…

Một khi mụn nội tiết xuất hiện thì thường những mụn ở dưới da rất đau và sưng tấy nên để kết quả điều trị phát huy nhanh và tốt hơn thì nên kết hợp các biện pháp chuyên sâu ở spa cùng thuốc của bác sĩ.

Đến spa sẽ có một số biện pháp như peel chuyên sâu để trị mụn cũng như giúp mụn trồi lên một cách nhanh hơn, hay có thể cấy tinh chất trị mụn, chiếu ánh sáng,… Khi mụn đã hoặc gần trồi lên thì lấy mụn một cách đúng và kháng khuẩn đầy đủ sẽ hỗ trợ trị mụn tốt hơn.

Thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt

• Hạn chế đường/ tinh bột vì nếu hấp thụ quá nhiều sẽ khiến tăng sinh Insulin, dẫn đến rối loạn Hormone.
• Tăng cường ăn nhiều thực phẩm chứa Acid béo như Omega 3-6-9 và giàu chất chống oxy hóa.

• Uống nhiều nước, tránh cà phê, rượu, bia,…
• Thường xuyên ngủ sớm, hạn chế stress, tích cực vận động, tập thể thao.
• Cuối cùng, trị mụn là cả một quá trình dài (ít nhất từ 3 – 6 tháng mới thấy hiệu quả) nên hãy kiên trì, bình tĩnh đi theo phương pháp đúng cách. Đừng vì nóng vội mà thay đổi cách chữa trị liên tục, làm vậy mụn không được xử lý, da lại trở nên nhạy cảm hơn thì càng khó để điều trị.

Thông qua những chia sẻ ở trên, nhà Happy Skin hy vọng đã giúp bạn hiểu rõ hơn về mụn nội tiết cũng như cách để giải quyết loại mụn này. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy comment ở dưới bài viết để chúng mình giải đáp nhé!